De afgelopen maanden liep Luca (de middelste zoon van Bert en Isabelle) stage bij de wijnmakers van Quinta do Portal in Portugal. De foto’s van het uitzicht die we doorgestuurd kregen zijn jaloersmakend, maar er werd ook volop gewerkt. En tussen het werken (en genieten) door, vonden Luca en hoofd wijnmaker Paulo Coutinho tijd voor een interview. 

Inmiddels in Luca terug in het land en springt hij volop bij in de winkel. Op vrijdagmiddag 30 juni laat hij je tussen 13:00 en 17:00 uur drie van zijn favoriete wijnen van het wijnhuis proeven. 

Het interview met Paulo Coutinho vind je hieronder. Hierin vertelt hij over zijn werk als wijnmaker, het verkennen van de wijnmarkt (naast port) en geeft hij wijn- en spijstips voor de wijnen van Quinta do Portal.

Hoe zou je Quinta do Portal in een paar woorden omschrijven?

In een paar woorden? Dat is nog niet zo makkelijk. Paulo lacht. We zijn absoluut een familiebedrijf, met veel passie en respect voor traditie, maar wel in het hier en nu. Met het oog op de toekomst. We volgen niet blind alle trends die voorbij komen, maar proberen goed te kijken hoe we ons wijnvak met respect voor de natuur én de vorige generaties kunnen uitvoeren. 

Tradities en de vorige generaties zijn dus belangrijk. Kun je iets vertellen over de geschiedenis van Quinta do Portal?

Nou, dat is een lange geschiedenis. De familie (voorouders van eigenaar Pedro Mansilho Branco) begon meer dan een eeuw geleden met een piepkleine wijngaard: Quinta do Muros. Vandaag de dag is dit nog steeds een van onze beste wijngaarden, en beslaat het perceel zo’n 34 ha, maar in die tijd ging het om slechts 1 ha. 

Door de jaren heen verwerft de familie meer grond. In 1978 koopt het bedrijf een perceel van zo’n 20 ha. En in 1994, het jaar waarin ik bij Quinta do Portal begin, groeit de omvang van de wijngaard naar ruim 30 ha. Dat maakt Portal op dat moment tot een van de grootste familiebedrijven van Douro.

In ‘94 starten we ook met het maken van Douro wijnen. Wit en rood, maar voornamelijk rood. Een jaar later komt daar ook muscatel bij. De hoofdmoot blijft in die jaren echter port. 

Inmiddels is onze verkoop evenwichtiger. Er zijn zelfs jaren bij dat we meer Douro dan port verkopen. Qua port hebben we overigens een behoorlijk assortiment. We maken niet alleen typische tawny’s, maar bijvoorbeeld ook vintage ports en LBV (late bottle vintage). 

Hoe ziet de toekomst van de wijnstreek de Douro?

Natuurlijk, de Douro staat bekend om zijn port en meer recent ook van zijn rode wijnen. Maar ik ben ervan overtuigd dat de Douro met zijn verschillende druiven en hoogtes een geweldige regio is voor veel meer dan dat. Ik denk dan aan frisse witte, mousserende wijnen en wijnen van late oogst. Mijn voorspelling is dat wit en rosé de ‘next big thing’ gaan zijn hier.

Officieel wordt de Douro onderverdeeld in drie subregio’s; Baixo Corgo, Cima Corgo en Douro Superior. Maar logischer vind ik het om over verschillende kleine valleien grenzend aan de Douro (rivier) te spreken. Elke vallei met  zijn eigen kenmerken en stijl van wijn. Onze wijngaarden liggen voornamelijk in de Pinhão vallei.

De markt verandert. Het klimaat verandert. Hoe zie je de toekomst van Quinta do Portal?

Goede vraag, daar zijn we heel erg mee bezig. Met de markt natuurlijk, maar vooral ook met het effect van klimaatverandering op ons werk en onze wijngaarden. In de afgelopen 10 jaar zijn we zeker 8 keer eerder met onze oogst moeten beginnen vanwege het weer. Het wijnmaken in de Douro vallei wordt steeds moeilijker.

Omdat we ons hier in bergachtig gebied bevinden, is er gelukkig geen gebrek aan regen. Maar het vasthouden van dat water vormt wel een probleem. Neerslag is er genoeg, maar wanneer die regen rechtstreeks naar de rivier stroomt, hebben we er weinig aan. Onze grote uitdaging ligt daarom in het vasthouden van dat water in onze wijngaard. Dit kunnen we doen door het aanplanten van extra planten en bomen. Bovendien stimuleert dit de biodiversiteit in de grond en zorgt dat ervoor dat onze wijnstokken gezond blijven.

Wat maakt de wijnen en port, naast de omgeving, typisch Quinta do Portal? 

Ah, dat is iets waarmee ik me als wijnmaker natuurlijk constant bezighoud. Voor mij is het belangrijk dat onze wijnen zuiver, freaky en een goede afspiegeling geven van het ecosysteem op onze wijngaard zijn. Daarom gaat er veel aandacht naar biodiversiteit. De verschillende struiken en begroeiing in onze valleien zorgen voor een gezonde plant en geven de druiven de structuur waarnaar we op zoek zijn. 

Qua pallet moet er een goede balans zijn tussen suiker, alcohol, frisheid en zuurgraad. De wijnen moeten niet alleen na rijping lekker zijn, maar ook wanneer ze jong zijn. Kort samengevat: fris, fruitig en lekker.

Zou je de wijnen van Quinta do Portal traditioneel of juist modern noemen?

Allebei. Paulo lacht weer. Onze wijnen zijn een mix van traditie en innovatie, althans dat is ons doel. Kijk bijvoorbeeld naar onze reserve rood. Die is traditioneel en elegant, met zijn typische Douro-kleur en goede structuur. Een wijn om bij te eten. Maar voor onze jonge consumenten willen we daarnaast ook een meer eenvoudige rood. Die ‘gemakkelijker’ is, maar toch typisch Douro blijft. Eentje die lekker drinkt wanneer hij jong is, maar ook rijping aankan. Zo zoeken we constant het evenwicht tussen onze traditionele kijk op wijn (denk aan vinificatie met zo min mogelijk tussenkomst) en de wensen van de nieuwe generatie wijnliefhebbers.

Proef je grote verschillen tussen de verschillende jaargangen Douro wijnen? Of zijn de wijnen vrij stabiel?

Elk jaar is anders, en dat moeten we respecteren. We voelen gelukkig niet de druk om elk jaar dezelfde wijn te produceren. Een goede wijnmaker vecht niet tegen de verschillen tussen de opbrengst van verschillende jaren, maar bottelt de wijn die voor dat unieke jaar kenmerkend is. 

Wat drijft jou als wijnmaker, wat houdt je bezig?

In de afgelopen 10 jaar ben ik me meer en meer gaan verdiepen in een zo natuurlijk mogelijke wijnmakerij. Wijn maken zonder al te veel ingrijpen van ons als producent. Daarom werk ik het liefst in de wijngaard, tussen de planten. Zorgen voor gezond fruit, zodat interventies van onze kant niet of nauwelijks nodig zijn.

En, dit is misschien een lastige vraag: heb je een favoriete wijn? Eentje die je het liefst drinkt na bijvoorbeeld een lange werkdag?

Een echte favoriet heb ik niet. Of misschien heb ik specifieke favorieten voor specifieke momenten. Ik houd erg van serieuze witte wijnen, zeker in de winter. In de zomer kies ik juist een elegante, frisse moscatel. Qua rode wijnen geef ik de voorkeur aan oudere wijnen. Ik vind het fantastisch wanneer ik de kans krijg een 20 jaar oude grand reserve te drinken. Maar ik zeg ook geen nee tegen een jonge rode wijn naast een goed stuk vlees. Thuis staat er ook altijd een fles ruby port op de koelkast. Ik ben een enorme liefhebber. Voor speciale momenten kies ik echter graag voor een vintage port of oude tawny, afhankelijk van wat er op tafel staat.

Duurzaamheid is een ding. Hoe denk je over de regelgeving rondom biologisch en biodynamisch produceren?

Hier hebben we onze eigen filosofie over. Gezonde biodiversiteit, gezonde wijngaarden, een gezonde plant: dat is wat we belangrijk vinden. Maar wel afgestemd op onze specifieke vallei, situatie en druiven. Ik geloof er niet in dat een lijst standaardregels overal toepasbaar is. Zo denk ik dat het ondergrondse leven niet per se baat heeft bij het importeren van micro-organismen uit een totaal ander gebied. Ik gebruik liever gezonde micro-organismen, schimmels, vegetatie uit de buurt. We hebben geen onderneming nodig die ons certificeert als biodynamisch, als we weten wat we zijn en moeten doen. Ik wil dat wanneer een consument een fles van Quinta do Portal in handen heeft, hij ons als bevlogen wijnmakers vertrouwt, en niet blind afgaat op een certificaat.

Hoe denk je over wijncritici? Komt het de wijnen ten goede? En houd je een criticus in je achterhoofd wanneer je een wijn maakt?

Natuurlijk, de critici kunnen onze verkoop een flinke boost geven. Maar ze kunnen een huis ook kapot maken. Dat zijn de regels, en daar moeten we het mee doen. Of ik het er nu mee eens ben of niet. 

Voor mij is daarom de uiteindelijke consument het belangrijkst. Maar het probleem is, je consument moet de wijn wel kennen om er iets van te vinden. En sommige consumenten hechten nu eenmaal heel veel waarde aan de mening van critici. Gelukkig merk ik steeds vaker dat jonge wijnliefhebbers graag hun eigen mening vormen. En de ervaring van een vriend, of die van henzelf minstens zo belangrijk vinden als die van een zogenaamde expert. 

Hoe zie je de Nederlandse markt?

Dat is een belangrijke voor ons. Vooral de Douro rood doet het bij jullie goed. Wit is wat lastiger, maar ik denk dat wanneer we een witte wijn zouden maken op eenzelfde manier als dat we de Douro rood maken, dit erg interessant zou kunnen zijn. Niet alleen met sap, maar ook met de schil. In die schil vind je immers de typische identiteit van de wijngaard, wat maakt dat je uiteindelijk tot een wijn komt die doet denken aan een serieuze rood. 

Voor wat betreft de port merk ik dat vooral de ruby port geliefd is in Nederland. Maar ik zou de port-drinkers willen adviseren ook eens een oude tawny te proberen. Een keer wat anders, maar ook geweldig.

Tot slot, hoe zou je onze klanten adviseren port te combineren met eten? Welke combinaties zou je maken?

Leuke vraag. Laten we beginnen met een welkomstdrankje, op een feestje bijvoorbeeld. Dan serveer je hem heel koel, met een ijsblokje en citroen. Het koelen zorgt ervoor dat de alcohol naar de achtergrond verdwijnt, en de citroen accentueert de zuurgraad. Om het wat feestelijks te geven, zou je er ook een cocktail van kunnen maken. Met tonic bijvoorbeeld. 

Bij een hoofdgerecht als foie gras drink je hem eveneens gekoeld, zonder ijs deze keer. Maar met een beetje citroenschil aan de foie gras toegevoegd. 

Vis is wat ingewikkelder, maar je zou de vis kunnen marineren met de port. Een half uurtje ongeveer, en daarna karameliseren onder de gril. Zalm zou kunnen, maar andere soorten vis kunnen ook werken.

Bij een dessert is heel veel mogelijk. Een 10-jarige tawny met creme brulee bijvoorbeeld. Of een Lagrima met een sterke kaas. Portugees, of Frans, maar een Italiaanse zou ook kunnen. Perfect einde van de maaltijd.